Monseigneur Poels

Monseigneur Poels heeft zijn vertrouwde plek naast de Pancratiuskerk in het centrum verruild voor de plaats bij de kerk van de Sint Martinusparochie in Welten aan het Rector Poelsplein, waar hij enkele jaren rector is geweest.
Dit statige bronzen beeld is in 1954 gemaakt door beeldhouwer Wim van Hoorn, die in 1908 in Maastricht geboren werd.

Henricus Poels heeft zoveel veranderingen in Limburg gebracht dat ze niet in één boek te beschrijven zijn. Hij werd in 1868 in Venray geboren en werd priester. Hij profileerde zich niet alleen als theoloog, maar werd vooral geroemd als sociaal voorman. Van 1904 tot 1910 werkte hij als hoogleraar in Washington, kwam daarna terug naar Limburg waar hij hoofdaalmoezenier van de arbeid werd.
Hij zette zich in voor verbetering van de arbeidstoestanden in heel Limburg, in het bijzonder voor de Mijnstreek.
Door zijn initiatieven en onder zijn leiding werden talrijke verenigingen en vakbonden in het leven geroepen. Ook Tijdschriften als “De Katholiek” en het “Katholiek Sociale Weekblad” werden door hem opgericht.
Poels was belast met de taak om Limburg op sociaal en economisch gebied te verbeteren.
Op zijn initiatief werden bouwverenigingen, huisvesting voor arbeiders en gelegenheidsprojecten en tal van belangenorganisaties gestart, zoals de R.K. Schoolvereniging “Onze Mijnstreek” en de N.V. Steenfabriek in Spaubeek. De Vroedvrouwenschool werd in 1912 in samenwerking met Dr. Cl. Meuleman in het leven geroepen, met als doel de zuigelingensterfte in Limburg te verminderen.

Poels' socialistische opvattingen werden punt van discussie binnen de Rooms Katholieke Kerk, doch resulteerde uiteindelijk in navolging van Poels' visie, voorgesteld als de “Heerlense of de Limburgse school”, door de bisschoppen vastgelegd in een officieel communiqué, in 1916.
Voor al zijn verdiensten werd Henri Poels in datzelfde jaar benoemd tot kamerheer van de paus en kreeg hij de titel ‘monseigneur'. In 1931, bij zijn veertigjarig priesterjubileum, werd hij huisprelaat van de paus, en vier jaar later kreeg hij de pauselijke onderscheiding ‘protonotarius apostolicus'. Met zijn Noodkist-rede, waarin hij de woningnood en de lage lonen-politiek hekelde, verwierf hij bekendheid. Ook de instelling van de zesurige mijndienst, om de kerkelijke zondagsplicht te kunnen vervullen, werd aan Poels toegeschreven onder de naam de “Poelsschicht”.

Hij verzette zich openlijk tegen de Nationaal-Socialistische Beweging en maakte daardoor zijn verblijf in Nederland onmogelijk. Hij vluchtte naar Zwitserland, waar hij zijn memoires schreef. In 1945 keerde hij naar Nederland terug waar hij twee jaar later het eredoctoraat van de Economische Hogeschool ontving. Hij verleed aan de gevolgen van een herseninfarct in 1948 en werd als Franciscaner monnik begraven in Venray en posthum geëerd met de woorden van Dr. Schaepman: “Hij was een geschenk Gods aan Christelijk Nederland”.

Foto's: Leonie Robroek